Makalemiz, Türk Hukuku’nda zina sebebiyle boşanma davası açılmasına dair önemli noktaları ele almaktadır.
Türk Medeni Kanunu’na göre, zina sebebiyle boşanma, özel bir boşanma nedeni olarak düzenlenmiştir ancak bu düzenleme, zinanın tanımına ve af koşulunun hukuki niteliğine dair belirsizlikler barındırmaktadır. Bu yazı, zina nedeniyle boşanma davalarında af koşulunun rolünü ve hukuki sonuçlarını detaylı şekilde inceler.
Zina Sebebiyle Boşanma
Zina, Türk Medeni Kanunu’nda detaylıca açıklanmış bir kavram değildir. Doktrinde, zina, evlilik birliği içerisindeki eşlerden birinin, eşi dışındaki bir kişiyle cinsel ilişkiye girmesi olarak tanımlanır. Bu aşamada, zina sebebiyle boşanma davalarında ispat yükü önem arz etmektedir.
Zina sebebiyle boşanma davası açabilmek için, evlilik birliğinin hukuken geçerli olması, zina eyleminin üçüncü bir kişiyle gerçekleştirilmesi ve dava açma hakkının hak düşürücü süreler içinde kullanılması gerekir. Zina sebebiyle boşanma davasını açmaya hakkı olan eş, sebebi öğrenmesinden itibaren altı ay ve her halükarda beş yıl içinde davayı başlatmalıdır. Söz konusu süreler hak düşürücü sürelerdir.
Taraflar, hak düşürücü süre hususunu öne sürmese dahi hakim, süreyi resen dikkate alacaktır. Ancak, zina eyleminin birden fazla kez gerçekleşmesi durumunda her eylem için süreler ayrıca hesaplanır.
Af Koşulu ve Hukuki Niteliği
Türk Medeni Kanunu’nun 161. maddesi, zina sebebiyle boşanma davası açmaya hakkı olan eşin, zinayı affetmesi durumunda dava hakkını kaybedeceğini düzenlemiştir. Af, kişisel bir duygu ve irade açıklaması olarak kabul edilmektedir ve yalnızca affeden eşin iradesine dayanır. Af, sarih (açıkça ifade edilen) ya da zımni (dolaylı yolla ifade edilen) olabilir.
Af beyanı, yazılı ya da sözlü olabilir ve herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Ancak, özetle affın geçerli olabilmesi için, affeden tarafın, diğer eşin zina eylemine karşı duyduğu öfkeyi yenecek şekilde davranış sergilemesi ya da açıkça affettiğini beyan etmesi gerekir. Zımni affın geçerli olup olmadığı, davalı tarafın bu konuda yeterli iddia ve delil sunmasına bağlıdır.
Af açıklaması, tek taraflı bir irade açıklamasıdır ve bu açıklamanın geçerli olabilmesi için, irade beyanının özgür bir şekilde yapılması gerekir. Aldatma, hata, hile veya korkutma gibi durumlarla iradesi sakatlanan taraf, affetme beyanında bulunmuşsa, bu beyan geçersiz sayılır. Ayrıca, af beyanı yalnızca gerçekleştirilmiş zina eylemine karşı yapılabilir, geleceğe dönük bir muvafakat (izin verme) geçerli değildir.
Zina sebebiyle boşanma davasında af, manevi tazminat talep etme hakkını etkileyebilir. Eğer af beyanı yapılmışsa, bu durumda affedilen olaylarla ilgili manevi tazminat talep edilemez. Ancak, af beyanı sonrası başka bir zina eylemi gerçekleşirse, manevi tazminat talep edilebilir.
Zina sebebiyle boşanma istemi ile birlikte evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebiyle boşanma davası terditli ve birlikte açılabilir. Bu durumda, af koşulu, sadece zina eylemi için geçerli olacağından dolayı evlilik birliğinin temelinden sarsılması istemi ayrıca değerlendirilecektir. Zina eyleminin affedilmesi, evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma kararını etkilemeyebilir.
Af ve Feragat Arasındaki Farklar
Af, feragat ve davadan vazgeçme kavramları arasında önemli farklar vardır. Feragat, açılmış bir davadan vazgeçmeyi ifade ederken, af, dava açma hakkının ortadan kalkmasıdır. Af beyanı, davanın açılmasından önce de yapılabilir ve bu durumda dava hakkı sona erer. Ancak, af beyanı, yalnızca mevcut zina eylemine ilişkin olup, yeni bir zina eylemi gerçekleşirse, af beyanı geçerli olmayabilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Zina sebebiyle boşanma davasının kabulü, Türk Hukuku’nda ciddi sınırlamalara ve koşullara tabidir. Af koşulu, bu davada en önemli unsurlardan birini oluşturur. Af, tek taraflı bir irade açıklaması olup, zina eyleminin affedilmesi, dava hakkını ortadan kaldırır. Bu nedenle, her bir davada af koşulunun geçerliliği, tarafların irade açıklamalarına ve davranışlarına dayalı olarak titizlikle incelenmelidir.
